درمان بى‏ اشتهایى‏

اگر بى‏ اشتها شده ‏اید و میل به خوردن غذا کم شده است آب سیب درختى و آب زرشک از هرکدام 2 لیوان، آب لیموشیرین 1 لیوان و 500 گرم شکر همه را مخلوط کنید و روى آتش ملایم بجوشانید تا قوام آید. هر صبح، ظهر و شب بعد از غذا یک فنجان از آن را میل کنید.

* به مدت سه هفته هر روز 5 گرم افسنطین را بجوشانید و آب صاف‏ کرده ‏ى آن را صبح، ظهر و شب بنوشید.

* دو گرم زعفران ساییده شده را با 50 گرم روغن حیوانى مخلوط کنید و صبح، ظهر و شب هربار یک قاشق شربت‏ خورى از آن را میل کنید.

* ده گرم تخم شاهى را نرم بسایید و 4 قسمت کنید. هر صبح ناشتا یک قسمت از آن را کفلمه کنید.

افزایش اشتها

براى افزایش‏ اشتها سیاه‏دانه، زیره‏ ى سبز و زیره‏ ى سیاه را به نسبت مساوى مخلوط و بجوشانید. به مدت سه روز و روزى سه مرتبه یک استکان آب آن را بنوشید.

* بابونه، آویشن شیرازى و تخم چمن از هرکدام 1 مثقال بجوشانید بعد آب آن را با نبات شیرین کنید و بخورید.

* هر صبح ناشتا گز علفى و گز خونسارى را باهم بجوشانید و بخورید.

* بیست گرم ساقه‏ هاى گلدار و خشک پونه‏ ى کوهى را در یک لیتر آب جوش 12 دقیقه دم کنید. بعد آن را صاف و با عسل شیرین کنید. قبل از هر غذا یک فنجان بنوشید.

* سه شب هر شب 150 گرم کشمش سبز بدون دم را در آب خیس کنید. صبح روز بعد ناشتا بخورید.

* نبات مصرى، نبات لاهورى و نبات یزدى زرد را مساوى بسایید و روزى سه مرتبه هربار سه مثقال آن را بخورید.

* برگ چمن تازه را دم کنید و آبش را بخورید.

* برگ ترب را با غذاى روزانه میل کنید.

* یک پیاز را چند قسمت کنید و در سه فنجان آب بجوشانید تا یک فنجان آب باقى بماند و ناشتا بنوشید.

* دویست و پنجاه گرم آب‏لیمو را با مقدارى قند بجوشانید و آن را قوام آورید و به مرور میل کنید.

* به ترش و شیرین را بدون پوست و تخم، آبش را بگیرید. یک پنجم آب قند، به آن اضافه کنید و آن را قوام آورید و به مرور بنوشید.

* یک شلغم را در خمیر بگیرید و در تنور یا فر خوراک‏پزى بپزید و بخورید.

* صبح ناشتا دانه‏هاى انگور فرنگى را با شکر ولى بدون هسته بخورید.

* چند گنجشک را بکشید و تمیز کنید. آن را در کیسه‏ اى بیندازید و در یک لیتر آب گذاشته و بجوشانید تا پخته شود و تا گرم است مقدارى زیره سیاه در آب آن بریزید و بخورید.

* گوشت گوجه‏ فرنگى را در ماست خرد کنید و در یخچال نگهدارید، هر روز قبل از غذاهاى روزانه بخورید.

* تخم کرفس را نرم بکوبید و در پارچه ‏اى بپیچید و در آب انگور بیندازید. مدتى صبر کنید بعد آن مایع را بنوشید.

* تخم کاسنى و رازیانه را بجوشانید و آبش را بنوشید.

* دو مثقال تخم تره و 2 مثقال تخم مورد را مخلوط کنید و بعد بکوبید و بخورید.

* سیر را خوب در دهان بجوید تا با بزاق دهان مخلوط شود و بخورید.

* قبل از هر غذا پیاز را در سالاد بریزید و مقدارى از آن را بخورید.

* جوزبوا، بسباسه، دارچین، فلفل، سعد کوفى، سنبل و آمله مقشر را با شکر مخلوط و بکوبید. هر صبح و عصر هر مرتبه یک قاشق چاى‏خورى بخورید.

ضمنا باید پرهیز کنید از دخانیات، مشروبات الکلى، گرما، آب خوردن بعد از غذا، پنیر تازه، توت ترش، پسته وحشى، نوشابه‏ ها، مغز بادام کهنه‏ براى بهبودى سریع‏تر از خوردنى‏ هایى مانند زردآلو، پرتقال، لیمو، سیب درختى، خربزه، زالزالک، گریپ‏فروت، ترنج قبل از غذا، دارابى قبل از غذا، انجیر قبل از غذا، گرمک قبل از غذا، هلو، به شیرین خام، گلابى، تو سرخ، گوجه ‏فرنگى، کلم، شلغم سفید پخته، هویج، چغندر، کاهو، بامیه، کرفس، مرزه، جعفرى، ترشک، ترخون، کاهو با سرکه، موسیر، بادنجان، پیاز خام، شاهتره، ترشى پیاز با غذا، ترشى سیر با غذا، تره، تخم ترب، تخم مرزه، تخم کرفس، زعفران، جویدن سقز، بیدمشک، رب غوره، گلپر با ترشیجات، گلپر با غذا، آناناس، سرکه با غذا، دوغ، گشنیز، نمک، خاکشیر، عرق بهارنارنج، سالاد کاهو، کمپوت همه نوع، تمشک، آب جوشانده ‏ى مشک ترامشیع، شربت به‏ لیمو، آرتیشو، آب سماق، بادیان، شربت به، زردچوبه، آش شلغم، زیره بیشتر استفاده کنید.

اشتها آور براى کودکان: براى اینکه کودکان میل بیشترى به خوردن غذا پیدا کنند یک قاشق غذاخورى گرد گلوکز را در نصف استکان آب و یا آب میوه مخلوط و به او بدهید.

* جنطیانا، نخود الوند، مرمکى، مقل ازرق، مصطکى و صمغ عربى از هرکدام 1 مثقال نرم کوبیده و هر روز به قدر 1 عدد ماش از آن را به او بدهید.

ضمنا باید از خوردن پنیر تازه، کوکا، گرما و آب خوردن پس از غذا پرهیز کرد، و از خوردنى‏ هایى که اشتهاآور است مانند: اسفناج، انگور زرد و رسیده، آب انگور بیشتر استفاده کرد.

بى ‏اشتهایى پس از روزه گرفتن یا رژیم: براى درمان آن کمى عسل با کمى گلاب مخلوط کنید و بخورید.

ضمنا از مصرف پنیر تازه، توت ترش، گرما، مشروبات الکلى، آب خوردن پس از غذا، کوکا، کوکائین پرهیز کنید.

بى‏ اشتهایى پس از بیمارى و نقاهت: براى درمان آن باید پس از هر غذا یک فنجان آب دم‏کرده‏ ى نعناع بنوشید.

* بیست تا سى گرم برگ بو را در یک لیتر آب جوش 12 دقیقه دم کنید، آب آن را صاف و با عسل شیرین کنید و قبل از هر غذا یک فنجان بنوشید.

* پنجاه گرم برگ و یا پوست درخت جوان بید مشک را در یک لیتر آب 2 دقیقه بجوشانید بعد 10 دقیقه دم کنید و آب آن را پس از شیرین کردن روزى سه فنجان به نوبت بنوشید.

* پنجاه گرم گل بیدمشک را در یک لیتر آب دم کنید بعد آب آن را صاف و با عسل شیرین و روزى سه فنجان به نوبت بنوشید.

* پنج تا ده گرم ریشه‏ ى خشک ریوند چینى را نیمکوب کرده و در یک لیتر آب بجوشانید و 15 دقیقه دم کنید بعد آب آن را صاف کرده و قبل از هر غذا یک فنجان بنوشید.

* بیست گرم ساقه‏ هاى گلدار آویشن خشک را در یک لیتر آب جوش 12 دقیقه دم کنید بعد آب آن را با عسل شیرین کرده و روزى 5 فنجان آن را به مرور بنوشید.

* پانصد گرم سرهاى مارچوبه تازه را آب بگیرید و با همان اندازه ملاس نیشکر مخلوط کنید و در ظرفى بریزید و در جاى خنک نگهدارید. هر روز چهار قاشق به نوبت بخورید.

* بیست گرم ساقه ‏هاى گلدار و خشک پونه‏ى کوهى را در یک لیتر آب جوش 12 دقیقه دم کنید بعد آب صاف کرده آن را با عسل شیرین ساخته و قبل از هر غذا یک فنجان بنوشید.

* یک برابر آب زرشک، یک برابر آب، نیم برابر آب‏لیمو و مقدارى شکر مخلوط کنید و به مرور بنوشید.

* سى گرم ریشه‏ ى توت فرنگى را در یک لیتر آب روى حرارت ملایم زیاد بجوشانید بعد آب صاف‏کرده ‏ى آن را با عسل شیرین سازید و روزى سه فنجان به نوبت بنوشید.

* ده گرم برگ خشک سوسنبر را در یک فنجان آب جوش 12 دقیقه دم کنید، بعد آب آن را صاف و شیرین کرده بنوشید و روزى سه تا چهار مرتبه تکرار کنید.

ضمنا بهتر است از شلغم پخته یا خردل استفاده کنید، و همچنین قبل از صرف غذا پرتقال میل کنید.[1]

سبزى‏ها و حبوبات‏

و ینفع الاحشاء فیه مثل البقول الحارة کالکرفس و الجرجیر و الکراث.

سبزیهاى گرم مانند کرفس و تره تیزک و کاهو در این ماه براى روده‏ها سودمند است. کرفس گیاهى است مقوى و اشتها آور و از نظر اینکه آهک بسیار دارد در تحلیل رسوبات بدن خیلى مؤثر است و چون مواد مسموم را بیشتر از راه مسامات و بوسیله عمل تعریق خارج میسازد آن را از دسته سبزیجات حار مى‏شمرند (بعضى آن را خنک میدانند).[2]

 ترب‏: پزشکان در خواص این گیاه گفته ‏اند که آن ادرار را زیاد مى‏کند، معده را براى هضم غذا آماده مى‏سازد و هضم را آسان مى‏کند و رماتیسم را معالجه مى‏کند و نفخ شکم را از بین مى‏برد و گاهى هم نفخ ایجاد مى‏کند که مصلح آن نمک است و نیز سینه را صاف مى‏کند و اشتها آور است و بلغم را از بین مى‏برد و سنگریزه‏ها بخصوص سنگ کبد را مى‏شکند و خلط آور است و بواسیر را تسکین مى‏دهد.مى‏گوییم: ترب داراى مواد معدنى مفید و محتوى ویتامین‏هاى ب- د- ث است. امام صادق علیه السّلام پیش از دوازده قرن فرموده است: ترب بخورید که در آن سه خاصیت است: برگ آن بادها را مى‏شکند و مغز آن ادرار را آسان مى‏کند و باعث هضم غذا مى‏شود و ریشه آن بلغم را قطع مى‏کند^[3]همچنین امام درباره ترب مطالب زیادى شبیه این مضمون فرموده است.[4]

سیب‏، امام فرمود: سیب بخورید که حرارت را برطرف مى‏کند و درون را خنک مى‏کند و تب را مى‏ برد.^[5] و فرمود: اگر مردم مى‏ دانستند که سیب چه خواصى دارد، بیماران خود را جز با آن مداوا نمى‏ کردند و آن سریع‏ترین اثر را در قلب دارد و آن را شاد مى‏ کند.^[6] و فرمود: به تب‏ دارانتان سیب بدهید که چیزى نافع‏تر از آن نیست. این چیزى است که امام در کلمات کوتاه و جامع خود بیان کرده و پزشکان گفته ‏اند: سیب نشاط آور و تقویت‏ کننده قلب و دماغ و کبد است و هم خوردن و هم بوئیدن آن مفید است و نیز سیب براى خفقان و تنگى نفس فایده دارد و ضعف دهانه معده را اصلاح مى‏ کند و اشتها آور است و سیب پخته براى تسکین سرفه خوب است و بیماریهاى پوستى و بیخوابى را تخفیف مى‏ دهد.

مى‏ گوییم: هر صد گرم آن 65 واحد ویتامین آ و 15 واحد ویتامین ب و 30 واحد ویتامین ث دارد.[7]

فراسیون سفید: نام‏هاى دیگر: فراسیون- فراسیون ابیض- براسیون- شنار- گندناى کوهى- افنان سر- صوف الارض- علقما- فراسیم- محموده- کورار- حشیشة الکلب- حشیشة الکلاب. سى گرم عصاره تازه آن را با عسل یا شیر مخلوط کنید و آن مقدار را در طول روز به مرور بخورید. کمک زیادى به التیام قروح و جراحت‏هاى سینه و ریه و اخراج اخلاط مى‏ کند، مقوى و اشتها آور است، براى سل ریوى بسیار نافع مى ‏باشد.^[8]

ریحان به افزایش‏ اشتها کمک و در هضم مؤثر است.^[9]

خیسانده ‏ى انجیر خشک براى افزایش‏ اشتها خوب است‏.

زنجبیل: ریشه گیاهى است که اصل آن از بنگال و مالایاست. طعم آن تلخ و سوزنده و جهت تقویت بدن، افزایش‏اشتها و دفع بلغم معده تجویز مى‏ شود. [10]

برگهاى سرخدار از نظر طبیعت طبق رأى حکماى طب سنتى گرم و خشک است و برگهاى آن بسیار سوزاننده و زخم‏کننده مى‏باشد و در عین حال به مقدار کم مقوى معده و کبد و گرم ‏کننده آنهاست و از این نظر یعنى از نظر تقویت و گرم کردن معده جانشین دارچین است. براى صاف کردن صدا، تسکین سرفه، تنگى نفس، سکسکه، تقویت هاضمه،افزایش‏ اشتها، تحلیل باد و نفخ، گاز و بند آوردن اسهال، رفع کمى ترشح ادرار و سردى مثانه نافع است‏. [11]

بهمن پیچ‏: «بهمن پیچ» دارویى هندى است که گیاه آن به انگلیسى ‏East idian screw tree گفته مى‏شود. و از میوه و ریشه آن تواما براى افزایش‏ اشتها و معالجه روماتیسم استفاده مى‏شود. [12]

زدوار از نظر طبیعت طبق رأى حکماى طب سنتى گرم و خشک است و از نظر خواص معتقدند که فرح ‏آور، مقوى نیروى اعضاى رئیسه بدن نظیر دل، دماغ و کبد و مقوى احشاء و آلات درون شکم است و براى جمیع سموم سرد و گرم پادزهر مؤثرى است. بازکننده انسداد و گرفتگى‏ هاى مجارى است و مسکّن دردها و مقوى چشم است. براى افزایش‏اشتها و تحریک و افزایش نیروى جنسى خیلى مؤثر و منعظ است. مدّر مى‏باشد و براى بیمارى‏هاى دماغى و اعصاب مانند صرع، فلج، لقوه، رعشه، سستى، بى‏حسّى، خواب‏رفتگى اعضا، استسقا، یرقان، ضعف معده، خرد کردن سنگ مثانه، سختى ترشح ادرار، رفع عفونت از اخلاط و اکثر بیمارى‏هاى سرد از طریق خوردن و مالیدن مفید است‏.[13]

سکنجبین به‏: آب به رسیده شیرین معطر اصفهان یک واحد، نبات یک واحد، سرکه انگورى 4/ 1 واحد. این مواد را باهم مخلوط کرده با آتش ملایم بجوشانند تا قوام آید. به جاى نبات ممکن است از عسل مصفى استفاده شود مقدار خوراک هربار 60 گرم است. این سکنجبین براى تقویت معده و کبد و افزایش‏ اشتها، کمک به هاضمه، رفع انسداد کبد و تقویت دوره نقاهت مفید است.[14]

سکنجبین به و لیمو: آب به شیرین 250 گرم، سرکه انگورى کهنه 130 گرم، گلاب 130 گرم، آب لیمو ترش ساده 130 گرم، شکر 3 کیلو گرم. این مواد باید باهم قوام آورده شود. مقدار خوراک هربار 60 گرم. براى تقویت معده و کبد و قلب و افزایش‏ اشتها و رفع آشفتگى و قى. [15]

انواع شربتهاى زرشک‏: این شربت براى سردردهاى صفراوى و کاهش حرارت مفید است.

 1. آب زرشک تازه 500 گرم، (اگر زرشک تازه و تر موجود نباشد 250 گرم زرشک خشک را در یک لیتر آب 12 ساعت خیس کنند و صاف کنند) این آب را بجوشانند تا 3/ 1 آن بماند. سپس 250 گرم آب به و 250 گرم قند داخل آن کرده قوام آورند. مقدار هر خوراک 60 گرم است که همه با عصاره تخم خرفه خورده شود.

2. این نوع شربت براى اختلالات حاصله در مزاجهاى گرم، تقویت کبد، قلب، معده و افزایش‏ اشتها، باز کردن انسداد عروق و تقویت بیماران در دوره نقاهت بعد از بیماریهاى گرم مفید است.[16]

بادام زمینی : ویتامین(D) موجود در بادام زمینى مقدار اسید و ترشّحات معده را زیاد مى‏کند و باعث افزایش‏ اشتها مى‏ گردد؛ بنابراین در رشد و نموّ کودکان در حال رشد بى‏نهایت سودمند است. [17]

قت (یونجه): برگ‏ها و سرشاخه ‏هاى گلدار و دانه‏ هاى گیاه یونجه (مدیکاگو- ساتیوا) (از خانواده لگومینوزها) به‏ صورت دم کرده به‏ عنوان محرک به کار مى ‏رود. گیاه معروفیت خاصى جهت رفع ناراحتى‏ هاى آرتریت و افزایش‏ اشتها دارد و از این‏رو مصرف آن جهت افزایش وزن و فربه شدن توصیه شده است‏. [18]